مصحف امام منبع: اينترنت
شهلا محمديجاهدي
اشاره:
افيم رضوان محقق و شرقشناس روسي و معاون رئيس دانشكده شرقشناسي آكادمي علوم روسيه در شهر سنپترزبورگ با مطالعه و تحقيق بر روي يك نسخه قرآني بزرگ، برخي از فرضيههاي مشهور محققان غربي را در مورد اينكه قدمت متن كامل قرآن بيشتر از قرن نهم نيست، مردود اعلام كرد. وي اكنون مشغول تدوين و انتشار يك مونوگرافي به زبانهاي روسي، انگليسي و عربي در مورد اين نسخه قرآني است. اين مونوگرافي مجهز به دو ديسك ليزري شامل تعداد زيادي مطالب مصور، فيلم ويدئويي (كه توسط خود محقق تهيه شده) و تصوير رنگي از برگهاي رونوشت قديمي قرآن است.
طبق رأي هيئت مديره اتحاديه ناشران روسيه در مورد نتايج مسابقات بهترين كتاب سال 2001، كتاب قرآن و دنياي آن اثر اين شرقشناس روسي بهعنوان برترين اثري كه سهم قابلملاحظهاي در فرهنگ صلح، عدمخشونت و گفتوگوي بين تمدنها دارد، حائز دريافت ديپلم افتخار اين اتحاديه و نيز جايزه نقدي يونسكو گرديد. كتاب برگزيده سال 2001 از سوي موءسسه چاپ و انتشارات شرقشناسي سنپترزبورگ منتشر شد. اين اثر نتيجه 15 سال كار و تلاش موءلف آن در زمينه مطالعه بر روي متن قرآن و منابع گوناگون ديگر است. نشريات و مقالات متعددي كه موءلف قبل از اين اثر ارائه كرده بود اين امكان را بهوجود آورد تا هدف اصلي تحقيقات مشخص گردد كه اين اهداف عبارت است از: نقش و جايگاه قرآن در اوضاع جوامع مسلمان و تاريخچه مطالعه قرآن، هم در شرق اسلامي و هم در اروپا.
در جستوجوي مصحف امام
يوري زينين
چندي پيش در جريان يك كنفرانس بينالمللي كه پيرامون مطالعه ميراث مكتوب ملل شرق در كتابخانه ملي "فرانسوا ميتران" فرانسه برگزار شده بود، يك فيلم مستند پنجاهدقيقهاي با عنوان "در جستوجوي مصحف امام" براي اولينبار به نمايش درآمد.
موضوع اين فيلم تحقيق در مورد يكي از قديميترين نسخههاي قرآني است كه در مركز شرقشناسي آكادمي علوم روسيه در شهر سنپترزبورگ اين كشور نگهداري ميشود. افيم رضوان معاون رئيس اين مركز كه با تحقيقات و پژوهشهاي چندساله خود موفق به كشف بسيار جالبي شده است، تدوينگر اين فيلم است.
در اين فيلم صحنههايي از يك كتابخانه مخصوص و يك كتاب بزرگ و قطور از جنس پوست كه يك رونوشت قديمي از قرآن است، از نظر تماشاگران ميگذرد. اين كپي بيشاز نيمقرن پيش توسط مركز خاورشناسي روسيه خريداري شده است و بهطوريكه معلوم است، قبل از آن متعلق به يك ديپلمات برجسته لبنانيالاصل دوره تزاريسم روسيه بهنام ايرينئي (سليمان) نوفال بوده است. پس از تهيه اين نسخه خطي تنها شرح مختصري در مورد آن نگاشته شده و سپس اين اثر به مخزن كتابخانه سپرده شده است. اين نسخه خطي دهها سال در اين محل حفظ و نگهداري شده و طبق گفته افيم رضوان تاكنون "ابزارهاي علمي تخصصي جديدي براي ارزيابي اين يادگار قديمي پيدا نشده است".
انتشار خبر كشف نسخههاي قرآني در دهه 70 قرن 20 در كتابخانههاي قاهره و دمشق و بهويژه شهر صنعا پايتخت يمن - كه در حين مرمت مسجدجامع شهر توسط كارگران تعدادي تكههاي قديمي كتاب مقدس مسلمانان زير سقف اين بنا پيدا شده بود - محققان را بر آن داشت كه به مطالعه دقيق نسخه خطي مركز شرقشناسي روسيه بپردازند. اسلامشناسان فرانسوي و آلماني تكههاي مكشوف را مورد مطالعه قرار دادند. محقق روسي با آگاهي از نتايج مطالعات اين گروه به جايگاه نسخه خطي سنپترزبورگ در بين ديگرنسخههاي مشابه پي برد. افيم رضوان معتقد است، تاريخ اين نسخه خطي به دوره به اصطلاح موجوديت شفاهي - كتبي قرآن تعلق دارد. از آنجا كه متن اين نسخه را از روي بعضي آثار و نشانهها ميتوان به سنت و آداب و رسوم موجود در بين عربستان و سوريه نسبت داد، اين احتمال، منطقي بوده است كه ايرينئي نوفال اين نسخه خطي را از لبنان كه پيوند تاريخي نزديكي با سوريه دارد، به كشور روسيه آورده است.
اين محقق روسي در دهه 90 دست به انتشار نتايج تحقيقات خود در اينترنت زد كه در پي آن يك محقق فرانسوي بهطور غيرمنتظرهاي اعلام كرد در يكي از زيارتگاههاي ده قشلاقي "كاتالانگار "واقعدر صدكيلومتري سمرقند (جمهوري ازبكستان) 12 برگ همانند اوراق كتاب سنپترزبورگ وجود دارد. بدينترتيب روشن شد كه نسخه خطي سنپترزبورگ ابتدا در آسياي ميانه پيدا شده است. افيم رضوان با كمك همكاران فرانسوي و ازبك عازم ازبكستان شده و خود را به ده "كاتالانگار "رساند، و با بررسي نسخههاي موجود معلوم شد كه اين نسخهها از قرن 15 ميلادي در اين محل نگهداري ميشده است.
اين محقق روسي از اهالي اين منطقه نقل و گفتارهاي بسيار جالبي شنيد. ملاقاتها و گفتوگوهاي وي با ساكنين دهكده كاتالانگار و روستاهاي اطراف كه به لهجه عربي تكلم ميكنند، در فيلم بهتصوير كشيده شده است. اهالي اين دهكده مدعياند كه اجداد و نياكان دور آنها بهدستور امير تيمور (تيمور لنگ) سردار نامدار و بنيانگذار حكومت بزرگ قرون وسطا - كه سمرقند پايتخت آن بود - از سوريه به اين مكاننقل مكان كردهاند. ظاهراً اين نسخه خطي هم كه در زيارتگاه نگهداري ميشود. همراه اجداد آنان به اينجا آمده است. اهالي بومي در طول قرنها اين نسخه خطي را بهعنوان كتاب اصل مصحف امام دانستهاند.
شواهد تاريخي حاكي است، در بخشهاي مختلف جهان اسلام چهار رونوشت قرآني نگهداري ميشود كه همانند كفن مقدس عيسي در شهر تورين كاتوليكها، قداست بسياري نزد مسلمانان دارد. در هريك از آنها آثار خون وجود دارد و مسلمانان آن را به سومين خليفه مسلمين پس از پيامبر اسلام حضرت محمد(ص) منتسب ميدانند. بهدستور همين خليفه بود كه در قرن هشتم رونوشت قرآن گردآوري و بعدها اين رونوشت بهصورت كتاب شرع مقدس درآمد. كپي اين نسخه، مصحف امام و يا قرآن عثمان نام گرفت و نوشتههاي قبلي براي اجتناب از قرائتهاي مختلف معدوم گرديدند.
افيم رضوان با مطالعه روي برگهاي نسخه خطي در ده كاتالانگار به اين نتيجه رسيد كه با توجه به همه علائم و نشانههاي موجود، اوراق پيداشده شبيه به اوراق نسخه خطي سنپترزبورگ است و از طرفي ياد صفحات گم شده نسخه خطي سنپترزبورگ افتاد. با نظر به همه شواهد و قرائن، اين نسخه خطي را ميتوان دستكم متعلق به قرن هشتم دانست. درهرحال اين شرقشناس روسي معتقد است نسخه خطي سنپترزبورگ مطمئناً خيلي قديميتر از آنهايي است كه درحالحاضر بهعنوان مصحف امام شناخته شده است. گذشته از آن، افيم رضوان ميگويد: "اين نسخه خطي حدود 50 درصد از كل كتاب مقدس را دربردارد، درحاليكه نسخههاي ديگر با اين قدمت تنها بهصورت تكههاي بسيار كوچكي بهدست ما رسيده است".
آخرین ارسال های انجمن
عنوان | پاسخ | بازدید | توسط |
![]() |
0 | 98 | raha |
![]() |
0 | 131 | raha |
![]() |
0 | 100 | momen |
![]() |
0 | 100 | momen |
![]() |
0 | 104 | momen |